Nationale Week Zonder Vlees

Carnivoren, herbivoren en omnivoren

Een spijsverteringstelsel zorgt in je lijf voor de verwerking van het voedsel. Je kunt je voorstellen dat dit orgaan er anders uitziet als je alleen maar vlees of juist alleen maar plantaardig eet. Een vleeseter, een carnivoor, produceert bijvoorbeeld twintig keer meer maagzuur dan de mens om vlees te kunnen verteren. Bij carnivoren is het darmstelsel veel korter en gladder, zodat de giftige stoffen uit rauw vlees zo snel mogelijk het lichaam weer verlaten. Zelfs een uitgesproken vleeseter zoals een leeuw eet gemiddeld maar één keer per week een grote prooi om daarna zijn lichaam de kans te geven te herstellen.

Planteneters, herbivoren, hebben juist een veel langer darmstelsel dan de mens en herkauwen om de planten te verteren. Hun lichaam is geschikt om cellulose te verteren en de tanden zijn aangepast voor het eten van bladeren en groente.

De huidige mens voedt zich met vlees, groenten, granen, vruchten, melk en melkproducten en daarnaast allerlei chemische toevoegingen en geraffineerde suikers. In het dierenrijk is geen enkel ander dier dat meerdere voedingspatronen door elkaar gebruikt. Als een echte alleseter zouden mensen daarom, biologisch gezien, onder de omnivoren vallen. Omnivoren halen energie uit alle soorten voedsel. Ons lichaam is er ook op aangepast: we hebben de korte darmen van vleeseters (carnivoren), maar de maalkiezen van planteneters (herbivoren).

Wat is de impact van vlees?

Een malse biefstuk in een restaurant, tijdens gezellige zomeravond barbecueën of ergens een broodje hamburger afhalen is voor sommigen een ware traktatie. Maar wist jij dat een hamburger van rundvlees voor ruim acht keer meer broeikasgassen en landgebruik zorgt, dan een vegetarische burger?

Vlees heeft een veel grotere klimaatimpact, omdat voor de productie van één kilo vlees gemiddeld vijf kilo plantaardig voer nodig is. Neem bijvoorbeeld soja, wat veel in veevoer wordt verwerkt. Voor sojateelt zijn grote stukken bouwland nodig. Bij de omzetting van oerwoud of grasland in bouwland komen veel broeikasgassen vrij uit de bodem. Ook het vervoeren van dit veevoer veroorzaakt veel uitstoot.

Veehouderijen zelf stoten broeikasgassen uit, verbruiken veel water en hebben wereldwijd gezien relatief veel ruimte nodig. Daar komt bij dat de veehouderij meer mest produceert dan nodig is voor bemesting van weilanden en akkers. Bepaalde stoffen uit mest, zoals fosfaat, nitraat en ammoniak, kunnen door regen of wind terechtkomen in het grond- en oppervlaktewater, waardoor de grond of het water zuurder worden. Dit zorgt onder andere voor een afname van de biodiversiteit op land en in het water. 

Wil jij ook iets doen om de negatieve impact van het voedselsysteem te verminderen? Onderstaande tips helpen bij een duurzamere manier van consumeren, in balans met de natuur.

Eet meer plantaardig en minder dierlijk

Diverse onderzoeken wijzen uit dat het ecologisch gezien ook prima is om één of twee keer per week vlees te eten. Op die manier kan de natuur worden beschermd én krijgt het de gelegenheid om effectief te herstellen.

Koop duurzame producten

Duurzame ingrediënten hebben minimale impact op de natuur. Ze worden op een verantwoorde wijze geproduceerd en vormen geen bedreiging voor de populaties wilde dieren en hun leefgebied.

Koop vers en lokaal

Koop lokale producten. Zo hoeft voedsel minder ver over de wereld te reizen, met alle milieubezwaren die daaraan kleven. Uit onderzoek blijkt dat de variatie van flora en fauna op biologische boerderijen over het algemeen groter is. Er zijn bijvoorbeeld meer soorten insecten, bodemdieren, microben en vogels.

Meer variatie en balans

Ons lichaam heeft veel verschillende voedingsstoffen nodig. Om variatie in je eetpatroon aan te brengen, kun je voor de stoffen die we nu halen uit vlees, vis en zuivel, wellicht een plantaardig alternatief vinden.

De koe, kip of varken zijn niet de enige ‘zondebokken’ op ons menu als we het hebben over klimaatverandering. De productie van soja, palmolie, koffie en cacao zijn grote veroorzakers van ontbossing in met name Zuid-Amerika. En ook het kweken van vis en de teelt van olijven hebben door hun manier van landgebruik een hoge biodiversiteitsimpact. En avocado’s en amandelen zijn weer enorme waterslurpers! Dus voor een week zonder koffie, chocolade of avocado is ook veel te zeggen…